Mexina, polìtica, literadura e àteru… in lìngua sarda

Su Mustajoni

Sa Pro Loco de Sìmaba, organisadora de su cuncursu literàriu Su Mustajoni (sa primu editzioni dd’ant fata in su 2009 e sa segundu ocannu), giai chi no tenit idea de imprentai in paperi is poesias bincidoras, est prexada de mi-ddas fai pubricai in custu diònicu permitendi-mì de ddi curregi sa grafia segundu is Arrègulas de su campidanesu.

Ddu fatzu de bona gana, po fai cresci sèmpiri de prus sa cosa scrita cun custu standard. Tocat perou a arregordai ca sa scridura standardisada fait mudai sa mètrica de calincunu pei, poita ca is autoris funt totus de bariedadi campidanesa de scurigadòrgiu (ocidentali) chi pronùntziant a carighedda (nasalisendi is vocalis acanta) sa N a mesu de vocalis e ndi bogant a fitianu sa L e sa R candu funt in sa pròpiu postura e sa D e sa B a inghitzu de fueddu (pruschetotu in sa prepositzioni de). In prus scrieus sèmpiri is vocalis epentèticas intra oclusiva e lìcuida, comenti TR e PR, chi in sa pronùntzia a bortas no si nant (atru, sempri).  Po totu custas arraxonis sutzedit chi in su scritu podeus biri prus sìllabas de is chi s’intendint ligendi-ddu a pronùntzia “de logu”.

Bona ligidura

Su mustajoni – Editzioni 2009

1u Classificau

SU MUSTAJONI                                                                      

Rinaldo Ruggeri (Gùspini)

Postu m’ant in campu
tra soli, bentu e lampu,
a guàrdia de fruta e lori
mi depu fai onori.

M’amancat su fueddu
e no caminu mai,
sia bèciu o noixeddu
mi dongu sempri de fai.

Su meri no mi pagat
ma no ndi passu contu,
a intimoriri pilloni chi passat
perou seu sèmpiri prontu.

Mi nant mustajoni
e prus no seu connotu,
a tortu o arraxoni
po medas seu mortu.

Faei perou memòria
narai-ddu a is picinnus
ca est cun sa stòria
chi podeus lassai sinnus.

A Sìmaba cun impènniu
m’ant bòfiu fai festa,
est unu bellu sènniu
de custa genti onesta.

De mei faint amosta
e mi-ndi fatzu bantu,
est vida de domu nosta
mancai no sia santu.

No luxu po bellesa,
seu fatu de canna e tzàpulus,
ma apariciai sa mesa
e agoa batei is tacus.

Baddai puru in pratza,
a sonu de sulitu de canna
artziai imoi sa tassa
ca oi est festa manna.

Festa de mustajoni
festa de tanti genti
perou donai-mì arraxoni
e mantenei-mì in sa menti.

 

2u Classificau

SU MUSTAJONI                                                                      

Emanuele Lai (Biddobrana)

Custa borta is pillonis
ddus depu iscaddiai
de sa mata de sa figu,
de s’òrgiu e de su trigu
ca ddis bollu cuncordai
vàrius mustajonis.

Unu chi nd’apu fatu,
bestiu de sordau,
murrudu e incilliu,
candu dd’apu finiu
mi-ndi seu assustrau
ca portàt faci de gatu.

Dd’apu fatu a turbanti,
a sa moda africana
po ddu timi de prus,
biendi-ddu de susu
est cosa meda strana,
mannu che unu giganti.

Ddu timu finsas deu
de cantu est mostruosu:
cun is barrancas abertas
parit prontu a vendetas
e seu fiduciosu
chi ddu timant creu.

Postu dd’apu puru,
cun iscaddiosu intentu,
una furriadòrgia
cun sa tzacarradòrgia
ca chi tirat su bentu
burdellat de seguru.

Ma apustis su timi-timi,
finiu est su marasma,
su crucùciu at cumprèndiu
e  cantendi dd’apu intèndiu
asuba de su fantasma
arriendi de mimi.

Est animali bellu
su pilloni famiu
una borta abituau:
no timit su sordau
a cantu apu deu biu
e nimancu su burdellu!

Deu trancuillu e fidau
cun is mustajonis,
bai e circa sa fruta…
dd’ant totu distruta
ca cussas inventzionis
nudda m’ant frutau!

 

sd3 Classificau

SU MUSTAJONI

Giovanni Ariu (Mòguru)

In sa mata de sa figu
dònnia arratza de pilloni
tocat chi ddi pranti unu mustajoni.
Sa carroga in s’ortu bicat su meloni,
tocat a ddi fai su mustajoni;
si coit sa cerèsia, dònnia arratza de pilloni
andat e fait una distrutzioni,
mi tocat a ponni unu mustajoni.
Po chi su margiani no tochit s’angioni,
su logu ddi prenu de mustajonis
si su pisurci sèminu in su narboni,
tocat chi ddoi pranti unu mustajoni.
Si nc’est sa perdixi chi est bellu pilloni
no timit nimancu su mustajoni.
E benit su sturru sena timoria
fait unu disastru cussu de s’olia
po cussu est chi tocat po dònnia pilloni
a fai po totus unu mustajoni.
Ddu bolit beni fatu, beni preparau
chi pàrgiat un’òmini in sa mata impostau
chi portit capeddu, giaca e pantalonis
chi siat perfetu beru mustajoni.

Su mustajoni – Editzioni 2011

1u Classificau

COMENTI UNU MUSTAJONI

Renzo Marongiu (Mòguru)

Cun is ogus unfraus ancora de su sonnu
saludu su soli de bonu mangianu.
Pistincat in conca, ma no portu manu
de ndi podi leai sudori de fronti.
E de cuddu monti m’infriscat su bentu
furriendi-mì in tundu comenti un’arroda.
A s’ùrtima moda m’ant cuncordau…
Po Santu Larentu m’ant batiau.
Sa faci pintada a coloris luxentis,
cun linna de monti mi-dd’ant formada
e in buca mancu una denti m’ant lassau.
Corpetu a s’antiga, camisa de cotoni,
seu serbidori po totu sa vida
e mancu un’amiga m’ant presentau.
Cun bratzus de canna e manus de scova
saludu is pillonis chi funt bolendi
e is chi in custu sartu mi biint bivendi.
Cartzonis pendi-pendi acapiaus a cordedda
comenti gunnedda de fèmina agordada
mi faint su meri de custu cungiau.
S’àxina nodida de bìngia stimada
circant a ònnia ora sèmpiri de bicai…
Foras de innoi e andai in oramala!
Circai-dda in àteru logu sa cosa de furai!
Mi càstiant totus po spantu e po onori,
chi abarrint atesu pillonis e tzerpius!
Unu bellu puntori si pighit a brenti!
A colori de fogu mi bessit sa peddi,
maladitus siais oi chi s’apu biu,
in conca mancu unu pilu s’abarrit po sèmpiri!
Su soli mi lassat, solu cun su pensamentu
e deu seu cuntentu de essi ancora innoi,
serbidori e meri comenti unu mustajoni.

 

2u Classificau

DEU MUSTAJONI

Sandro Anardu (Turri)

Seu chene ànima e chene edadi,
fatzu su traballu miu cun dinnidadi
cun canna, fenu e cuàturu stràcius bècius
a castiadori postu m’ant a bratzus abertus.

Po nci stesiai cussus pasteris de pillonis
su massaju at dèpiu fai a mei a mustajoni
siat tempus bellu o lègiu no mi spantu
protzat, fatzat soli o bentu deu seu cuntentu.

No tengu domu e dormu in campu abertu
sturrus e curculeus ant finiu de papai in cuncertu
seu sèmpiri stantàrgiu e no mi stancu
de intimoriri is pillonis totu sa dii no mancu.

Po arregordu de sa genti nosta
oindii seu postu in bella amosta
ma chini mi tenit in su coru
m’at a torrai a cuncordai cun decoru.

No seu serbidori ni fillu de estràniu
ma su frutu de unu lampu de gèniu
si seu passau a sa stòria cun onori
depu arringratziai sa bona genti e su Senniori.

 

sd3 Classificau

DE CANDU T’APU BIU

Veronica Atzei (Turri)

De candu t’apu biu, o mustajoni
in cussa bella terra cultivada
m’est bènniu de ti scriri una cantzoni
po sa figura tua bella e stimada
ca no est a nci stichiri unu brunchioni
bestiu de una giacheta giai scorriada
est arti su traballu po ti fai
de palla prenu, bellu de castiai.

Abarras in su soli a totu dii
chi est àcua ti-dda ingollis amarolla
s’ùnica chi ti perdis est sa nii
ca cussa arruit apustis de sa folla.
Cuntentu seu dònnia annu de ti biri
e de cantai, ti nau, mi donas bolla
fideli, traballanti e bonu amigu
t’iat a meresci finsas un’oprigu.

Su castiadori ses tui de sa tanca
sinuncas de sa terra de meloni
billendi su poderi, a destra e a manca
ma balla ca no acostat su pilloni!
Sa cara tua mai biu apu deu stanca
o caru, passientziosu mustajoni!
Ca tui ses fieru, deretu e stantàrgiu
no ses traitori, tui no ses faulàrgiu.

Àiri callenti in terra de Marmidda
fait arrassoli, coit totu sa fruta
is ortus a costau funt de sa bidda
sa gana de furai sèmpiri alluta
a cannachedda noa de scruidda
a calincunu fais calai una guta
ca no si sapint ca òmini no ses
e chi faiat de peis ndi poniant tres.

No portas bèrtula, no bufas binu
is fìtzius no ti passant mancu acanta
no ses imbrùncona-imbrùncona in magasinu
bella presèntzia tua, agiumai santa
nimancu banduleri o andarinu
sa vida ti-dda pigas canta-canta
e cumpangia ddi fais a su poderi
candu s’agatat chena de su meri.

 

Arremonis

S’ÙRTIMU MUSTAJONI

Maria Grazia Pusceddu (Sìmaba/Sàrdara)

Traballu?
Mancu po mei prus!
Cantu pillonis apu sciuliau
de is terras
unu tempus prenas,
dònnia  gràtzia de Deus,
imoi bùidas, spolladas
amanciadas feti
de butegas suspi-dinai.
Ah! Tempus mudau
nudda m’at lassau.
Solu!
In sa mata de figu seu abarrau
bèciu, stracibau
a coru amoddiau
de àcua, soli e bentu
amadoinau
“Ajò, stantargia-ti-ndi!”
Scrillitat su curculeu,
imoi amigu miu,
“tocat a ddoi torrai!”
Sighit a nai
“Sa festa po tui est incarrerada
in sa bidda tua stimada“.
E prexau
càmbiu logu
de sa figu a s’aranada.

LAVRAS DE FENU

Sandro Chiappori (Casteddu)

Innixi
aundi s’intendint ancora
torraboxis de cantus antigus
de sa terra mia stimada
a dònnia arbescidòrgiu
su mustajoni abetat
me is sartus manixaus
su primu cracalliai ameletzosu
de corrogas barrosas.

Innixi
tenit fragu bellu de meloni
su mustajoni in austu
o de trigu cumpriu a làmpadas
profumat de milli incùngias
est abilleri solitàriu
de ierru e de istadi
ma no si chèsciat mai.

Àlidat de poesia
cussa de is ajajus nostus
poesia de palla e de pannus
scoloriaus de su soli
o adumbraus de nuis murratzas
che corrogas furuncas
ma portat bratzus fortis
tèndius po amparai
unu buconeddeddu de terra de oru.
E arrennescit a ddas sciuliai atesu
is corrogas barrosas!
A dònnia arbescidòrgiu
su massaju po custa faina
cun amigàntzia ddi arregalat
una pichiada de ogu de cumpraxèntzia
e issu, su mustajoni,
parit chi si-dda torrit
cun d-unu bellu schirìngiu de arrisu
mòviu de lavras de fenu.

Leave a comment