Mexina, polìtica, literadura e àteru… in lìngua sarda

Archive for August, 2012

Is paràulas bonas de Santu Martinu

Saludi a totus. Mi depeis scusai chi seu sparèssiu po prus de tres mesis: apu tentu una simana de tempus cun tropu cosa de fai!

Oi si bollu ponni unu bellu contu antigu, chi s’amiga mia infirmera de Brucei at intèndiu de s’ajaju suu. Est unu contu de su connotu, po spreviai is pipius assuconaus de lampus e tronus candu calànt temporadas malas.

Comenti a sèmpiri mi seu permìtiu de mudai unus cantu fueddus, chi Anna Arrita m’iat scritu segundu sa pronùntzia de Brucei, po ddus “normalisai” graficamenti: a parti s’allonghiamentu de sa L (mallu, scalla, candella, callai), s’assimiladura de RT (Mattinu, òttus, fòtti) e s’africadura de NS (intzeriai, pentzai, fintza) chi funt in cumoni cun meda dialetus, si bollu sinnalai sa particularidadi de una metàtesi (pallàura po paràula) e de duas formas verbalis (furiant po fiant e emust – sciemust po emus – sciemus).

Is paràulas bonas de Santu Martinu

A piciochedda, candu capitàt ca proiat a dilùviu, cun tronus e lampus, ajaju pinnicàt apari totu is nebodis:
– Benei a innoi, ca ajaju si contat is paràulas bonas de Santu Martinu, ascurtai beni beni … e contai cun mei ca comenti spàciat su contu acabat finsa e su tempus malu!
E nosu, spaurius de is tronus, ddu ingiriamus cuntentus, acanta de su fogu, medas bortas a luxi de candela, ascurtamus sa boxi sua …

« In d-una domu fiant preparendi is ùrtimas cosas ca sa filla manna, sa prus bella de totus, a merii si depiat cojai. Ddoi iat grandu festa, is parentis fiant giai totus arribaus, sa sposa fut pronta, alligra, cuntenta e de una bellesa mai bia, candu su celu si insèriat meda meda e cumentzat a proi: tronus e lampus, bentu forti, s’àcua ndi calat a sìcias, unu tempus lègiu peus de imoi. Totus preghendi “Gei at a passai”, candu bussat a sa porta unu beciteddu totu brutu, infustu e famiu.
– Lassai-mì intrai, est faendi tropu tempus malu.
S’afàciat su meri de sa domu.
– No fait ca seus de coja, seus a strintu nosu puru.
Ma s’omineddu insistiat:
– Dai, lessi-mì intrai, at a biri ca no si-nd’at a pentiri, no strobu a nemus, mi pongu mancai asuta de sa scala cun su burricheddu.
A su meri ndi-ddi parit mali e ddu fait intrai…
Lompit su sposu, bellu comenti e su soli, in d-una carrossa totu indorada, cun ses cuaddus nieddus, grassus e lùcidus, pìchiat su portali, ma s’acudit s’omineddu e aberit issu su portalitu, si ponit ananti e no ddu lassat passai. Su sposu comenti ddu biit si-nd’assicat e narat:
– La’, innoi ses Martinu cani!
E s’omineddu:
– No seu Martinu cani … seu Martinu de is paràulas bonas.
– E chi ses Martinu de is paràulas bonas, nara-mi-ndi una!
UNA est su soli prus de sa luna.

– Nara-mi-ndi duas!
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

– Nara-mi-ndi tres!
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

– Nara-mi-ndi cuatru!
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

– Nara-mi-ndi cincu!
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

– Nara-mi-ndi ses!
SES funt is ses cìrius
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

–  Nara-mi-ndi seti!
SETI funt is seti donus
SES funt is ses cìrius
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

… e su sposu sèmpiri prus nieddu de su nervosu:
– Nara-mi-ndi otu!
OTU funt is otu corus
SETI funt is seti donus
SES funt is ses cìrius
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

– Nara-mi-ndi noi!
NOI funt is noi paramentus
OTU funt is otu corus
SETI funt is seti donus
SES funt is ses cìrius
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

– E insandus nara-mi-ndi dexi!
DEXI funt is dexi cumandamentus
NOI funt is noi paramentus
OTU funt is otu corus
SETI funt is seti donus
SES funt is ses cìrius
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

Su sposu sèmpiri prus arrabiau, a tzèrrius narat:
– Nara-mi-ndi ùndixi!
ÙNDIXI funti is ùndixi vìrginis
DEXI funt is dexi cumandamentus
NOI funt is noi paramentus
OTU funt is otu corus
SETI funt is seti donus
SES funt is ses cìrius
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

– E insandus nara-mi-ndi doxi!
DOXI funt is doxi apòstulus
ÙNDIXI funti is ùndixi vìrginis
DEXI funt is dexi cumandamentus
NOI funt is noi paramentus
OTU funt is otu corus
SETI funt is seti donus
SES funt is ses cìrius
CINCU funt is cincu liagas
CUATRU funt is cuatru evangelistas
TRES funt is tres Marias
DUAS funt is tàulas de Mosè candu Gesugristu calat a pei in terra in is ortus de Gerusalemme e narat: DEUS BABU, DEUS FILLU E DEUS SPIRIDU SANTU.

Su sposu batendi is peis a terra de su ligori segat is crapitas e ndi-ddi bessint a foras is peis … portàt is peis de caboni ! E cumentzat a tzerriai:
– Nara-mi-ndi trexi!
E insandus cumentzat a tzerriai finsa e Santu Martinu e ddi narat:
TREXI no est lexi,
no est mundu,
a centumilla passus ti-nci sperevundu
in su mari sciundau,
chi s’anemigu no tochit su CRISTIANU BATIAU!

E su dimòniu cun totu s’esèrcitu de su mali si fuit de cussu logu in corrias de fogu.»

Acabau su contu de ajaju, nosu totus aturdius ancora pensendi a totu su chi emus intèndiu no sciemus mai nai candu est chi iat scampiau.

CUSTU EST UNU CONTU DE AJAJU IN BIDDA NOSTA
BRUCEI, su ses de Austu de su Duamilla-e-doxi
                                                                                                                                     Anna Arrita Tolu