Su fueddàriu chi ia a bolli
Arrespundu innoi a su cumentu de Frantziscu a sa lìtera Zeta de su fueddàriu.
Gràtzias, o Frantziscu, po s’agiudu. Su fueddàriu chi tengu in conca deu perou est diferenti meda de una lista simpri de fueddus aici “a unu a unu”. Lista chi fait a agatai in fueddàrius chi nci funt giai de diora e chi a bortas serbint sceti a fai su chi a mei no praxit nudda nudda, est a nai su càrchidu de is fràsias italianas fueddu po fueddu (po ndi biri un’esempru castiai-sì su Casciu italianu-sardu). Finsas su Rubattu, chi puru est arricu meda de fueddus, no fait àteru che a donai una lista de fueddus sardus chi “prus o mancu” currespundint a su fueddu italianu lematisau alfabeticamenti.
S’ùnicu chi assumancu tenit una bisura de “ditzionàriu” est su de Màriu Puddu, chi est prus arricu de esemprus de comenti is fueddus funt impreaus me is fràsias cumpridas. Sa farta de su Puddu est ca custus esemprus funt unu pagu ghetaus apari allistaus de sighida sena ddus fai currespundi a is sentidus diferentis chi is fueddus tenint e chi intamis funt inditaus me is disciniduras in conca a su lema (sena contai ca funt inditaus che a lema totu is bariedadis fonèticas de dònnia fueddu, cun o sena discinidura sena critèriu pretzisu, aici comenti dd’acucat).
Su chi tengu in conca deu po sa parti italianu-sardu est unu fueddàriu fatu a custa manera: in su lema italianu depint essi postus totu is sentidus (accezioni) e is impreus (locuzioni) fitianus cun sa tradusidura in sardu de is cuntzetus chi cussus fueddus o espressadas portant, NO de is fueddus “unu po unu”. Est po cussu chi deu tradusu zona montuosa in “logu de monti”, ca aici naraus in sardu, e est po cussu chi no mi praxit po sa ZTL un’espressada a tipu “zona a tràficu limitau” e propongu “tretu a trastìgiu arregulau” chi assumancu portat fueddus sardus sinzillus. E agoa, cosa de importu chi perunu fueddàriu sardu tenit, est s’impreu de is verbus cun is balentzas (argomenti) insoru: est a nai, cantus e calis cumplementus arreit dònnia verbu? e cussus cumplementus cun cali prepositzioni funt espressaus? (po ndi nai una, andare in macchina in sardu est “andai a màchina”) E calis prepositzionis arreint is agetivus? (po ndi nai una, zoppo da una gamba in sardu est “tzopu a una camba) E cali est s’impreu de su nùmeru de is nòminis? (po ndi nai una, a pranzo abbiamo zucchine (plurali) in sardu est “a prandi teneus crocoriga” (singulari). Totu custas cosas deu ia a bolli agatai in d-unu fueddàriu beni fatu po sa scola: ca po imparai a is pipius nci bolint esemprus cumprius fatus cun su sardu “beru”, chi no boleus chi su sardu de cras siat tambeni de prus unu dialetu de s’italianu.